De onderste stoom boven

We leven in een land zonder richting. Dit zijn niet mijn woorden, maar de woorden van oud RaBo bank leider en SER voorzitter Herman Wijffels. Uitgesproken tijdens zijn toespraak gehouden op het KSI congres in Rotterdam.

Een verslag:

Land zonder richting

Nederland kan een leidinggevend transitieland zijn.

(Partij één: Een bijdrage voor een zonnige toekomst)  

Vorige week hield het KSI (Het Kennisnetwerk voor Systeem Innovaties) haar afsluitende conferentie op het stoomschip SS Rotterdam. Meer dan vier jaar hebben wetenschappers intensiever dan ooit bestudeerd en geformuleerd hoe de transitie naar een duurzamer samenleving plaats zou kunnen vinden. Professor Harry van der Laan, van PROFAST was stuwende motor achter dit grote project.

Het instituut van prof Jan Rotmans, wetenschappelijk directeur van het “Dutch Research Institute For Transitions (DRIFT)” begeleidde wetenschappers en studenten. In twee dagen confereren werd aandacht besteed aan met name Mobiliteit, Gezondheidszorg, en Duurzaam Bouwen.

Wat moet er gebeuren om met verantwoordelijkheid en zorg voor duurzaamheid naar de toekomst te werken? Rotmans: Transitie heeft met machtswisseling te maken. Dat levert een slagveld op. We moeten daartoe kiezen, opschalen en dwingen.

Partij één was erbij en constateerde dat haar visie en ideeën direct zijn te koppelen aan wat de wetenschappers  en mensen uit de praktijk naar voren brachten.

Daarbij wil partij één  niet afhankelijk zijn van deze kennis en wetenschap alléén. Partij één heeft een breed netwerk  waarin verbindingen worden gelegd o.a met de visie over een ecologische herstel economie zoals  Peter Tom Jones die beschrijft.Jan Rotmans zei in zijn afsluitend college, getiteld “De onderste stroom boven”, dat Nederland een land zonder richting is, het bezield proces van richting geven ontbreekt. De onderstroom in de maatschappij moet dat richting geven overnemen, omdat de politiek daartoe niet in staat is.

Er is een verbinding nodig in de onderstroom, die aanzet tot een krachtige beweging.

Jan Rotmans vindt dat Nederland een Transitieland kan zijn en daarbij ook toonaangevend voor Europa en de Wereld. Daarbij is het nodig een visie en een actieplan te ontwikkelen: een overkoepelend innovatieprogramma. Eigenschappen die daarbij horen zijn durf en moed. Advies is de frisse kijkers en dwars - denkers niet langer te blokkeren.

Volgens Partij één kan de gevestigde orde geen rol spelen in dit transitieproces, tenzij zij zich open stelt, in dialoog gaat  en kennis toelaat die ethisch is  getoetst in verantwoordelijkheid voor alle waarden. Tot nu toe wordt met name kennis waarmee men denkt geld te kunnen verdienen toegepast. Partij één wil dat alle kennis die waarde toevoegt wordt toegepast. Een belangrijke waarde is het bewustzijn van de mensen.

Rotmans pleit voor een transitieagenda om te investeren in “duurzame kennis” en in “vernieuwingsprocessen”. De gevestigde orde moet nog meer pijn voelen wil zij geraakt worden en bereid zijn te veranderen.

De bovenkomende onderstroom  heeft overeenkomsten met wat Partij één “Collectief Leiderschap” noemt.

Partij één wil investeren in Veranderingsprocessen. Die kunnen nieuw zijn, maar nieuw is niet altijd beter voor de transitie die komt. Oude waarden en kennis zal daarbij zeer welkom zijn..

Alles is al zichtbaar in de natuur zelf. Daarom wil partij één een combinatie maken met biomimicry. Het motto daarbij is “Vraag het de natuur”.

Mensen moeten herkennen wat veranderen gaat, daarin mee kunnen, anders is het niet echt van henzelf. Men moet het zien in de eigen achtertuin.   Bij iets nieuws is de binding moeilijker vast te houden. Het is voor Nederland als “Transitieland” nodig om het Leiderschap van de onderstroom te aanvaarden en te steunen. Voorwaarde is niet alleen een andere politiek , maar vooral ook een andere leefwijze voor iedereen. Daarbij hebben we in de onderstroom mensen nodig met zelfvertrouwen die in veiligheid kunnen leven. De samenleving gaat harder dan de politiek aankan. (aldus Rotmans)  Om plek te maken voor de verandering zal de gangbare macht  veranderen. Een voorbeeld daarvan zien we  in de energietransitie, waarbij voortrekkers uit bijna alle politieke partijen samenwerken, vanuit het besef dat allen één doel hebben:  energiezekerheid op een duurzame manier en daarbij de aarde in al haar schoonheid en levenskracht bewaren voor komende generaties. Zij presenteerden de verklaring van Utrecht op 1 juni 2010.  . Partij één wil alle aanbevelingen  in de verklaring van Utrecht zien in het komende regeerakkoord.

Gender is van belang voor ontwikkeling. De Nederlandse Vrouwen Raad was niet betrokken bij het KSI proces, maar kan een belangrijke rol spelen in de transitie naar duurzaam samenleven,. Zij verzet veel werk voor communicatie en duurzaamheid, ook internationaal. Dit  blijkt o.a uit het werk van  Wanda  Cornelissen, laatste vrouwenvertegenwoordiger (2010) bij de Verenigde Naties, in New York  en uit het document “Woman as Agents of Change” .

Tijdens de KSI  conferentie  werd een nieuwe website gelanceerd :  www.transitiepraktijk.nl

Door te verbinden, ook via deze website zal  de Onderste Stroom naar Boven komen .

Het kan niet anders. Dit is een evolutionair gegeven.

Lies Visscher – Endeveld

Toegepaste kenniseconomie

Leven met de Aarde

Juni 2010